Czas wolny w zamian za nadgodziny

Kwestie związane z udzieleniem w zamian za przepracowane nadgodziny czasu wolnego definiuje 

art. 151 zn.2 kodeksu pracy. Zasadniczo można wyróżnić dwie sytuacje w jakich udzielenie czasu wolnego może się odbywać, co za tym idzie dwie formy rozliczenia powstałych nadgodzin. 

W przypadku, gdy pracownik zwraca się na pisemny wniosek do pracodawcy o udzielenie czasu wolnego w zamian za nadgodziny - pracodawca może udzielic mu czasu wolnego w takim samym wymiarze w jakim powstały nadgodziny ( na przykład 8 nadgodzin = 8 godzin czasu wolnego). Jeśli pracownik korzysta z czasu wolnego w tym samym miesiącu, w którym powstały nadgodziny - przysługuje mu normalne wynagrodzenie, takie jak za pracę zgodnie z rozkładem. Jeśli natomiast nadgodziny powstały miesiąc wcześniej (na przykład w grudniu) niż wykorzystanie z tego tytułu czasu wolnego - to za miesiąc grudzień pracownikowi przysługuje oprócz normalnego wynagrodzenia również wynagrodzenie (bez dodatków) za przepracowane godziny nadliczbowe. W miesiącu następnym pracownikowi przysługuje wynagrodzenia za pracę wykonaną, czyli pomniejszone o liczbę godzin udzielonego czasu wolnego.

Z drugim przypadkiem mamy do czynienia, gdy pracodawca bez wniosku pracownika udziela mu w zamian za nadgodziny czasu wolnego. Pracodawca ma na to czas do końca okresu rozliczeniowego. Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia czasu wolnego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, jednakże nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy. ( 2 nadgodziny = 3 godziny czasu wolnego). W przypadku gdy pracodawca udziela czasu wolnego w zamian za nadgodziny w miesiącu ich powstania pracownikowi przysługuje wynagrodzenie należne za pełny miesięczny wymiar czasu pracy oraz normalne wynagrodzenie za godziny nadliczbowe. Jeśli natomiast udzielenie czasu wolnego odbywa się w innym okresie rozliczeniowym niż przepracowane nadgodziny - pracownik i tak zachowuje prawo do wynagrodzenia należnego za pełny miesięczny wymiar czasu pracy. Stąd, pomimo krótszej pracy niż to wynika z wymiaru czasu pracy w miesiącu udzielania czasu wolnego za nadgodziny z inicjatywy pracodawcy, pracownik zachowuje prawo do pełnego wynagrodzenia, choć przez część godzin nie świadczył pracy.

W obu powyższych przypadkach, jeśli rozliczenie nadgodzin odbyło się na zasadzie udzielenia w zamian czasu wolnego, nie przysługuje pracownikowi dodatek za nadgodziny.