Spółka cywilna czy jawna ?

Nie jest łatwo zdecydować w jakiej formie prowadzić swoją działalność gospodarczą: czy to będzie spółka cywilna lub jawna. Należy rozważyć wiele czynników, charakter prowadzonej działalności lub zakres odpowiedzialności. Zły wybór formy działalności może okazać się jak zbyt ciasny but u nogi i być dla przedsiębiorcy źródłem utrapień.

Opowiadając się za wyborem spółki cywilnej, jest to dobra alternatywa dla osób które dobrze się znają i darzą się zaufaniem. Dlatego, że spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej i nie może we własnym imieniu zaciągać praw i obowiązków. Znaczy to tyle, że długi spowodowane przez jednego ze wspólników, są długami obojga. Wspólnicy za zadłużenie odpowiadają całym swym majątkiem osobistym. Cokolwiek w czasie trwania spółki jest nabywane, w rzeczywistości nabywane jest nie przez spółkę, ale przez wspólników do ich wspólnego majątku. Niewątpliwą zaletą przy zakładaniu obu spółek jest brak konieczności wniesienia kapitału zakładowego. Nieważne jak bardzo będzie zróżnicowana wartość wniesionego kapitału zakładowego przez każdego ze wspólników, każdy ze wspólników uczestniczy w zyskach i stratach proporcjonalnie. Istnieje jednak możliwość wykluczenia danego wspólnika od udziału w stratach, natomiast nie można zwolnic go od udziału w zyskach. Założenie spółki cywilnej nie wiąże się z kosztami z tytułu wpisu do rejestru przedsiębiorstw, a fakt jej założenia jest odnotowywany poprzez wpisanie w ewidencji działalności gospodarczej informacji, że dana osoba prowadzi działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej. Zawarcie lub zmiana umowy spółki cywilnej wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5% wartości wkładów wniesionych do spółki. Do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych wspólnicy spółki zobowiązani są solidarnie, co oznacza, że urząd skarbowy może żądać zapłaty należnego podatku w całości od każdego ze wspólników. Natomiast zapłata podatku przez któregokolwiek ze wspólników zwalnia pozostałych z tego obowiązku. Należy pamiętać, że sama spółka nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców, a wyłącznie każdy z jej wspólników oddzielnie.

Spółka jawna jest odrębnym podmiotem prawa, może we własnym imieniu zaciągać prawa. Przede wszystkim jednak nie jest odpowiednia dla działalności tymczasowej, sezonowej lub o małych rozmiarach, z uwagi na większy koszt jej założenia. Konieczny jest wpis do KRS, zgłoszenie tego faktu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, sama umowa musi być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Wniosek o dokonanie zmiany wpisu spółki w KRS podlega opłatom na łączną kwotę 500 zł. Nierzadko ewidencja księgowa musi być prowadzona w formie ksiąg rachunkowych - jeśli podmiotami spółki są osoby prawne. Jeśli są to wyłącznie osoby fizyczne - gdy przychody spółki za poprzedni rok nie osiągnęły kwoty 800 000.00 euro - ewidencja może być prowadzona w formie uproszczonej. Odmienna w spółce jawnej od spółki cywilnej jest kwestia odpowiedzialności za długi. Najpierw, w przypadku zadłużenia, dokonywania jest jego obowiązkowa spłata z majątku spółki jeśli taki istnieje. Dopiero później rozpoczyna się dochodzenie zobowiązań z majątku wspólników. Wspólnikami spółki jawnej mogą być osoby fizyczne lub prawne. 

Co do obowiązków podatkowych, obie formy spółek - jawna i cywilna są opodatkowane z tytułu dochodów osiąganych przez spółkę. Jednak podatek ten płacony jest w obu przypadkach nie przez spółkę, ale przez wspólników - od całości osiągniętego dochodu i w przeliczeniu na udziały w spółce. Co do ubezpieczenia wspólników - wspólnik spółki cywilnej, jak i jawnej jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia w ZUS. Natomiast spółka pełni funkcję płatnika składek wyłącznie za osoby świadczące w niej pracę (np. za pracowników i zleceniobiorców).

Dużą wadą spółki cywilnej jest wspomniany brak osobowości prawnej czy brak zdolności do posiadania majątku i zaciągania zobowiązań. W ten sposób majątek spółki składa się z majątku osobistego wspólników. Stawia to spółkę na przegranej pozycji, gdy chciałaby zaciągnąć kredyt na inwestycję, a jeden ze wspólników jest niewypłacalny dla banku lub już zadłużony. Dlatego też, ta forma działalności jest dobra w przypadku przedsięwzięć prostych, niezbyt kapitałochłonnych.